Ακόμη ένας κύκλος έλαβε τέλος για την φετινή χρονιά 2018-2019 ,του Κύκλου Νέων Μητέρων που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Μαΐου 2019. με θέμα « τα μνημόσυνα και η ωφέλεια τους».
Τα μνημόσυνα και η ωφέλειά τους
Μία αρχαία και σταθερή παράδοσης της Εκκλησίας μας είναι η δέηση για τους νεκρούς.
Η ζωή περνώντας από τον θάνατο συνεχίζεται. Αυτοί που φεύγουν διατηρούν την πνευματική τους επικοινωνία με τα μέλη της Εκκλησίας που βρίσκονται στη γη, δια μέσου της κοινής αγάπης στο Χριστό. Όσοι εξεδήμησαν και όσοι ζούμε στον κόσμο αυτό βρισκόμαστε σε μυστική και υπερφυσική κοινωνία ζωής, προσευχής και αδελφικής αγάπης μεταξύ μας.
Πάνω στην σχέση αυτή βασίζονται τα μνημόσυνα της Εκκλησίας μας, η οποία ανέκαθεν τα επιτελούσε και προσευχόταν για τους κεκοιμημένους.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
Η λέξη «μνημόσυνα» παράγεται από το αρχαίο επίθετο μνήμων και συνδέεται ετυμολογικά με το ρήμα μνημονεύω που σημαίνει : « ανακαλώ στη μνήμη, υπενθυμίζω, αναφέρω το γεγονός». Εκκλησιαστικώς σημαίνει : «δέομαι υπέρ των κεκοιμημένων αναφέρων αυτούς ονομαστί». Μετά την κοίμηση ενός ανθρώπου έπονται, κατά την ορθόδοξη παράδοση τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι μια σειρά διαφόρων εκδηλώσεων αγάπης και φροντίδας των ζώντων για τους κεκοιμημένους.
ΕΙΔΗ ΜΝΗΜΟΣΥΝΩΝ
Τα μνημόσυνα διακρίνονται σε :
Α) Μνημόσυνα με ή χωρίς κόλλυβα, συνδεδεμένα με προσφορά δώρων για την επιτέλεση της Θειας Ευχαριστίας.
Β) Μνημόσυνα μετά ελεημοσυνών & φιλανθρωπίας.
Γ) Μνημόσυνα με τακτικές επισκέψεις και τρισάγια συγγενών στους τάφους.
ΧΡΟΝΟΣ ΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΣΥΝΩΝ
Οι κυριότεροι είναι οι εξής: Τα «τρίτα» συμβολίζουν την ανάσταση του Κυρίου μετά την τριήμερη παραμονή Του στον τάφο και τελούνται με την ευχή ν’ αναστηθεί και ο νεκρός στην όρνια βασιλεία. Τα « ένατα » τελούνται για τα εννέα τάγματα των άυλων Αγγέλων, με την ευχή να βρεθεί κοντά τους η άυλη ψυχή του νεκρού. Τα «τεσσαρακοστά» τελούνται για την ανάληψη του Κυρίου, που έγινε σαράντα μέρες μετά την ανάσταση Του. Με την ευχή να «αναληφθεί» και ο νεκρός, να συναντήσει το Χριστό στους ουρανούς και να ζήση για πάντα μαζί Του. Τα «ετήσια», τέλος, τελούνται την επέτειο ημέρα του θανάτου, σε ανάμνηση των γενεθλίων του νεκρού. Μνημόσυνα, αντίστοιχα με τα παραπάνω, τελούνται τον τρίτο, έκτο και ένατο μήνα απο την ημέρα του θανάτου («τρίμηνα», «εξάμηνα», «εννιάμηνα»).
Το Σάββατο είναι κατ’ εξοχήν αφιερωμένο στους κεκοιμημένους.( Όλα τα Σάββατα του χρόνου, εκτός από το Μέγα Σάββατο).Οι Πατέρες θέσπισαν να γίνονται τα μνημόσυνα το Σάββατο, καθώς αυτή είναι η έβδομη μέρα της δημιουργίας ,που είδε το θάνατο του ανθρώπου και «ουχί την Κυριακήν την της Αναστάσεως ημέραν». Η μετάθεση των μνημόσυνων από τα Σάββατα στην Κυριακή έγινε καθαρά για λόγους οικονομίας. Η Εκκλησία έχει καθορίσει δύο ιδιαίτερα Σάββατα, τα οποία αφιερώνει στους κεκοιμημένους της, τα λεγόμενα « Ψυχοσάββατα». Το ένα πριν από την Κυριακή της Απόκρεω και το άλλο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής .Συνηθίζονται και άλλα δυο Σάββατα να θεωρούνται ως Ψυχοσάββατα: Αυτά είναι, το ψυχοσάββατο της Τυρινής, το Σάββατο «δια κολλύβων» θαύμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο στην λειτουργική ζωή της Εκκλησίας που αποτελεί αλυσίδα με τα μνημόσυνα είναι τα τρισάγια και τα σαρανταλείτουργα.
Υπάρχουν και ορισμένες χρονικές εκκλησιαστικές περίοδοι κατά τις οποίες δεν επιτρέπεται η τέλεση μνημόσυνων μετά κολλύβων:
Α) Από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι και την Κυριακή του Θωμά(διότι τα κόλλυβα δεν μπορούν να καλύψουν τον Αναστάντα Κύριο που είναι παρών).
Β) σ’ όλες τις Δεσποτικές και Θεομητορικές γιορτές ( Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Υπαπαντή, Πεντηκοστή, της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού κ.α)
Γ) Κατά τις εθνικός εορτές 28ης Οκτωβρίου και 25ης Μαρτίου και καθ’ όλες τις ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής , εκτός Σαββάτου και Κυριακής.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ- ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟ ΝΑΟ
Μεγάλη σημασία έχει και η πνευματική προετοιμασία των ζώντων συγγενών των κεκοιμημένων, οι οποίοι προκειμένου να τελέσουν μνημόσυνα καλό είναι να προσέρχονται στο ναό προετοιμασμένοι με εξομολόγηση, νηστείες, προσευχές, πράξεις φιλανθρωπίας και αγαθοεργίας καθώς και συχνή θεία μετάληψη των αχράντων μυστηρίων. Κι αυτό συμβαίνει γιατί στο άγιο Ποτήριο βρίσκεται ολόκληρη η πλάση, η ορατή και η αόρατη, η επί γης στρατευομένη και η εν ουρανοίς θριαμβεύουσα Εκκλησία. Οι Αποστολικές Διαταγές συνιστούν όπως «εκ των υπαρχόντων» του κεκοιμημένου μοιράζονται σε φτωχούς «εις ανάμνησιν αυτού» .Στην περίπτωση που θέλουμε να τελεστεί μνημόσυνο στην μνήμη του αγαπημένου μας προσώπου θα πρέπει να έρθουμε στο ναό και να συναντηθούμε με έναν από τους ιερείς ή με τον εντεταλμένο εκκλησιαστικό επίτροπο. Αφού καθοριστεί η ημερομηνία και η ώρα τέλεσης θα πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής :Την παραμονή του μνημόσυνου θα πρέπει να προσκομίσουμε στο ναό τα Δώρα της Θείας Λειτουργίας δηλ. ένα Πρόσφορο (εάν είναι δυνατόν Ζυμωτό και όχι του φούρνου), 1 μπουκάλι ελαιόλαδο και 1 μπουκάλι Νάμα (το κρασί της Θ. Λειτουργίας) ,θυμίαμα- καρβουνάκια, αγνό κερί για τα κηροπήγια της αγίας Τράπεζας και το χαρτί με τα ονόματα των κεκοιμημένων. Ανήμερα της τέλεσης πρέπει να φέρουμε το Δίσκο με τα Κόλλυβα μέχρι τις 7.45π.μ. το αργότερο, μαζί με την φωτογραφία του κεκοιμημένου (αν θέλουμε να υπάρχει στο τραπέζι του δίσκου).Ο στολισμός του τραπεζιού θα πρέπει να είναι διακριτικός και λιτός ιδιαιτέρως στις συνθέσεις λουλουδιών. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προηγηθεί συνεννόηση με τους νεωκόρους του ναού.
Ποιους ωφελούν και ποιους δεν ωφελούν
Ωφελούν
Όταν γίνονται εν πίστη και ευσέβεια. Όταν οι νεκροί είναι δεκτικοί του Θείου ελέους.
Όταν η πλήρωσης των δεήσεων δεν αντιβαίνει στην Θεία δικαιοσύνη και αγαθότητα.
Δεν ωφελούν
Όταν ο άνθρωπος απωθεί την Θεία χάρη και γίνεται σατανικός και αμετανόητος. Για εκείνον που έφυγε τελείως αμετανόητος δεν υπάρχει κάποια μεγάλη ωφέλεια από τα μνημόσυνα. Το ότι όμως και εκείνος μπορεί να βρει κάποια αναψυχή είναι ομολογημένο αυτό από τους Πατέρες της Εκκλησίας.Δεν γίνονται μνημόσυνα για αυτόχειρες( μη ψυχασθενείς), καθώς και για αιρετικούς που βρίσκονται εκτός Εκκλησίας. « Ονόματα Καθολικών, Ιεχωβάδων κλπ δεν κάνει να μνημονεύονται στην Πρόθεση. Δεν μπορεί να βγαίνει γι’ αυτούς μερίδα ούτε γίνεται γι’ αυτούς μνημόσυνο. Υπέρ υγείας και φωτισμού μπορούμε να ευχόμαστε γι’ αυτούς ακόμα και παράκληση να κάνουμε» ( Άγιος Παΐσιος).
ΠΩΣ ΩΦΕΛΟΥΝ ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
Όπως οι ζωντανοί, όταν βρίσκονται σε μια δύσκολη κατάσταση ανακουφίζονται από την έκφραση της αγάπης και την εκδήλωση της συμπαράστασης των φίλων τους, έστω κι αν αυτό δεν αλλάζει τη δύσκολη κατάσταση τους, έτσι και οι κεκοιμημένοι, με τις ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΕΣ που κάνουμε για τη ψυχή του, τους ανακουφίζουμε προσευχές των ζώντων γίνονται για να βοηθηθούν, μέχρι να γίνει η τελική Κρίση. Μετά την δίκη δεν θα υπάρχει δυνατότητα να βοηθηθούν…ο Θεός θέλει να βοηθήσει τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για τη σωτηρία τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά. Δεν θέλει να δώσει δικαίωμα στο διάβολο να πει : Πως τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε; Όταν εμείς προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους, Του δίνουμε το δικαίωμα να επεμβαίνει. Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός όταν προσευχόμαστε για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες.
Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι ο καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων. Έχουν τη δυνατότητα και από την κόλαση να βγάλουν τη ψυχή. Κι εσείς σε κάθε Θεία Λειτουργία να διαβάζετε κόλλυβα για τους κεκοιμημένους.
